ÇAĞIMIZDA AKRAN ZORBALIĞI: ÖĞRENCİ İYİ OLUŞU ÇERÇEVESİNDE BİR ANALİZ

Özet

Akranlar arasındaki etkileşim, öğrencilerin iyi oluşu ve akademik başarıları üzerinde belirgin bir etkiye sahiptir. Akran ilişkileri, öğrencilerin sosyal becerilerini geliştirmelerine, empati kurmalarına ve paylaşımcı bir ortamda yetişmelerine yardımcı olur. Ancak, bu ilişkilerin negatif bir boyutta, yani akran zorbalığı çerçevesinde olması halinde olması, öğrencilerin psikososyal sağlıklarını olumsuz yönde etkileyebilir ve gelişim süreçleri ve başarıları da dahil olmak üzere bir çok değişkeni olumsuz etkileyebilir. Okul ortamlarında maruz kalınan akran zorbalığının yetişkinlik dönemine de uzanan psikolojik ve sosyolojik etkileri söz konusudur. Çocuklar, ergenler ve yetişkinler üzerindeki olumsuz etkilerinden dolayı son yıllarda akran zorbalığı ile ilgili çalışmalarda artış göstermiştir. Bu araştırmada tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde önemli bir sorun haline gelen akran zorbalığı öğrencilerin iyi oluşları çerçevesinde analiz edilmiştir. Bu amaçla akran zorbalığının tanımı, türleri ve etkileri üzerinde detaylı analiz yapılmıştır. Ayrıca son dönemde konu ile ilgili yapılan ilgili çalışmalar da değerlendirilmiştir. Akran zorbalığı olgusunu öğrenci iyi oluşları çerçevesinde yorumlanıp olası çözüm yolları ortaya konmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; akran zorbalığının sadece ülkemizde değil tüm dünyada ciddi boyutlara ulaştığı, farklı okul kademelerinde devamsızlığa ve okul terkine neden olduğu,  okullarda erkeklerin en çok fiziksel, kızların ise sözel zorbalık ve ilişkisel zorbalık yaptığı, zorbalığın öğrencileri fiziksel, ruhsal ve akademik açıdan olumsuz etkilediği ve öğrenciler arasında siber zorbalığın son yıllarda arttığı görülmüştür. Akran zorbalığına maruz kalan veya bu davranışı sergileyen öğrencilerin düşük benlik algısı, yoğun kaygı ve depresyon belirtileri gösterdiği, bu durumun öznel iyi oluşlarını azalttığı belirlenmiştir. Bu bağlamda akran zorbalığının kökenleri, çeşitleri ve bu olguyla mücadelede etkili stratejilere odaklanarak, öğrenci iyi oluşları çerçevesinde eğitim ortamlarını daha güvenli ve destekleyici hale getirme amaçlı öneriler sunulmuştur.