Hakem & Editör Rehberi
HAKEM VE EDİTÖR KILAVUZU
HAKEM KILAVUZU
IJEW'in özgün ve önemli makaleleri yayınlamayı amaçladığını göz önünde bulundurarak, hakemlerden aldığımız makale başvurularının değerlendirilmesinde yardımcı olmalarını istiyoruz.
Aşağıda makale değerlendirme süreci, nasıl hakem olunacağı ve nasıl iyi bir inceleme yazılacağına dair tavsiyeler yer almaktadır. Ayrıca objektif ve yapıcı bir hakemliğin nasıl yapılacağına dair daha fazla bilgi sağlayan COPE İlkelerine dayanan hakemlik şart ve koşullarımız yer almaktadır.
IJEW çift taraflı kör hakemlik modelini benimsemiştir.
Hakemlerin Seçimi
Hakemler, makalenin ilgili olduğu bilim alanında doktora derecesine sahip olan ve yayını bulunan uzmanlar arasından seçilir. Türk üniversitelerinde görevli uzmanların bilgilerine YÖK Akademik web sitesinden yurt dışındaki uzmanların bilgilerine ise Publons’dan erişim sağlanır.
Hakemlerin Görev ve Sorumlulukları
1) Objektiflik: İncelemeler objektif olarak yapılmalıdır. Hakemler, olabilecek her türlü kişisel önyargının farkında olmalı ve bir makaleyi incelerken bunu hesaba katmalıdır. Hakem, kararını destekleyici değerlendirmelerini açıkça ifade etmelidir.
2) Editöryal Karara Katkı: Hakem değerlendirmesi, editöre editoryal kararlar vermede yardımcı olur ve yazara makaleyi geliştirme fırsatı sunar. Bu açıdan bir makaleyi inceleme konusunda kendini yetersiz hisseden veya kısa sürede incelemeyi tamamlayamayacağını düşünen bir hakem hakemlik davetini kabul etmemelidir.
3) Gizlilik: İncelenmek üzere dergiye ulaşan tüm makaleler, gizli tutulmalıdır. Hakemler, makale hakkındaki incelemeleri veya bilgileri kimseyle paylaşmamalı veya yazarlarla doğrudan iletişime geçmemelidir. Çalışmada yer alan bilgiler, yazarın açık yazılı izni olmadan bir hakem tarafından kendi araştırmasında kullanılmamalıdır. Akran değerlendirmesi yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel kazanç için kullanılmamalıdır.
4) Araştırma ve Yayın Etiği İhalleri Konusunda Hassasiyet: Hakemler, makaledeki olası etik konulara karşı dikkatli olmalı ve bunları editöre rapor etmelidir.
5) Çıkar Çatışması: Hakemler, yazarlar veya makalelerin bağlı olduğu kurumlarla ilişkilerinden kaynaklanan olası çıkar çatışmaları olan bir makaleyi incelemeyi kabul etmemelidir.
6) Hakeme Atıf Talebi: Bir hakem, bir yazarın, hakemin (veya onların ortaklarının) çalışmasına atıflar içermesini önerirse, bu, hakemin atıf sayısını artırmak veya çalışmalarının görünürlüğünü artırmak amacıyla değil gerçek bilimsel nedenlerle olmalıdır. Ayrıca bk. Hakemler İçin Etik Kurallar
İnceleme Yapma
Hakemlerin değerlendirmeleri objektif olmalıdır. Hakem süreci sırasında hakemlerin aşağıdaki hususları dikkate alarak değerlendirmelerini yapmaları beklenir.
- Makale yeni ve önemli bir bilgi içeriyor mu?
- Öz, makalenin içeriğini net ve düzgün bir şekilde tanımlıyor mu?
- Yöntem bütünlüklü ve anlaşılır şekilde tanımlanmış mı?
- Yapılan yorum ve varılan sonuçlar bulgularla kanıtlanıyor mu?
- Alandaki diğer çalışmalara yeterli referans verilmiş mi?
- Dil kalitesi yeterli mi?
- Özet/Abstract/anahtar kelimler/keywords makalenini çeriğini doğru bir şekilde yansıtıyor mu?
EDİTÖR KILAVUZU
Editörlerin Seçimi
Editörler, derginin yayın kapsamına uygun olarak doktora derecesine sahip olan ve yayını bulunan uzmanlar arasından seçilir.
Türkiye Editörler Çalıştayı Grubu
International Journal of Education & Well-Being, editörler için yararlı olacağını düşünerek diğer editörlerle iletişim içinde olmalarını destekler. Editörlerimiz, Türkiye Editörler Çalıştayı Grubu'na üyedir.
Editörlerin Görev Sorumlulukları
Hakem Sürecini Koordine
Editör, hakem değerlendirme sürecinin adil, tarafsız ve zamanında olmasını sağlamalıdır. Araştırma makaleleri en az iki harici hakem tarafından gözden geçirilmelidir ve gerektiğinde editör ek görüş almalıdır.
Hakemlerin Belirlenmesi
Editör; uygun, kapsayıcı ve çeşitli temsil ihtiyacını dikkate alarak, ilgili alanda uygun uzmanlığa sahip hakemleri seçecektir. Editör, hileli hakemlerin seçiminden kaçınmak için en iyi uygulamaları izleyecektir.
Gizliliği Koruma
Editör, ilgili yazarlar ve hakemlerle aksi kararlaştırılmadıkça, dergiye gönderilen tüm materyallerin ve hakemlerle yapılan tüm iletişimlerin gizliliğini korumalıdır. İstisnai durumlarda ve yayıncıya danışarak, editör şüpheli araştırma suistimalini araştırmak için gerekli gördüğü durumlarda diğer dergilerin editörleriyle sınırlı bilgi paylaşabilir. Editör, hakemlerin kimliklerini korumalıdır. Gönderilen bir makalede yer aln bilgiler, yazarın açık yazılı izni olmadan editörün kendi araştırmasında kullanılmamalıdır. Hakem sürecinde elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel menfaat için kullanılmamalıdır.
Tarafsızlık
Editör yazıları entelektüel içeriği açısından ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, dini inanç, etnik köken, vatandaşlık veya yazarların politik felsefesine bakmaksızın değerlendirmelidir.
İddiaların Araştırılması
Etik ihlale dair ikna edici kanıtlar bulan bir editör, makalenin düzeltilmesi, geri çekilmesi veya başka bir düzeltmenin yapılmasını sağlamak için Yayın Kurulu ve Yayıncıyla iletişime geçmelidir.
Çıkar Çatışması
Editör, kendisinin veya aile üyeleri tarafından yazılmış makalelerle ilgili kararlarda yer almamalıdır. Ayrıca, böyle bir çalışma, derginin tüm olağan prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, yazarlar ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının ifşa edilmesiyle ilgili ICMJE yönergelerini uygulamalıdır.
Yayın Kararı
Editör, hakem raporlarını inceleyerek dergiye gönderilen yazılardan hangisinin yayınlanması gerektiğine karar vermekle sorumludur. Editör, Yayın Kurulunun belirlediği politikalarına uymak zorundadır.
Dergiye Atıf Talebi
Editör, herhangi bir dergi metriğini yapay olarak artırarak derginin sıralamasını etkilemeye çalışmamalıdır. Editör, bilimsel nedenler dışında, kendi dergisi veya başka bir derginin makalelerine atıfta bulunulmasını talep etmeyecektir.
Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi Yayımlama
Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlamayı düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ve ICJME yönergeleri dikkate alınır.
Hakemlik Süreci İçin Rehber
Hakemlik süreci öncesi
Aşağıdakileri göz önünde bulundurun:
Makale sizin uzmanlık alanınızla örtüşüyor mu? Lütfen bu talebi yalnızca nitelikli değerlendirme yapabileceğinizi düşünüyorsanız kabul edin.
Potansiyel bir çıkar çatışmanız var mı? Lütfen görüşlerinizi bildirirken bu bilgileri editöre verdiğinizden emin olun.
Belirli bir konu için zaman ayırabilecek müsaitliğiniz var mı? Hakemlik sürecine dahil olmak önemli miktarda çaba gerektirebilir. Bir taahhütte bulunmadan önce, kişinin belirlenen tarihe uyma durumunu tespit etmek gerekmektedir.
Yanıtınız hakemliği reddetmek olsa bile, lütfen davete kısa bir süre içerisinde yanıt verin. Kararınızdaki herhangi bir gecikme, inceleme sürecini sekteye uğratabilir ve yazarın bekleme süresinin uzamasına neden olabilir. Daveti reddetmek istemeniz durumunda, alternatif hakemler için önerilerde bulunmanız faydalı olacaktır.
Hakemlik süreci
Materyalin Gizliliği
Hakemliğin kabul edilmesi durumunda, alınan içeriklerin en üst düzeyde gizlilikle ele alınması zorunludur. Sonuç olarak, bu materyallerin editörden açık izin alınmadan herhangi bir kişi ile paylaşılması kabul edilemez. Akran değerlendirmesinin gizli doğası göz önüne alındığında, ilgili editörlerin ve yazarların açık izni olmadan değerlendirmeye ilişkin herhangi bir materyali yaymaktan kaçınmak zorunludur.
Oturum açma ve görevinize erişme
Hakemlik süreci Açık Dergi Gönderim Sistemi (OJS) kullanılarak kolaylaştırılacaktır. Belgeyi almak ve değerlendirmenizi göndermek için, lütfen aldığınız e-posta davetiyesinde verilen köprüye tıklayın. Bu sizi gönderim/inceleme mekanizmasına yönlendirecektir.
Dergiye özgü talimatlar
Raporunuzu yazmadan önce dergideki yazar yönergelerini okuyun. Aşağıdaki öneriler, akademik makalenin çeşitli bölümlerini etkili bir şekilde yönetmekle ilgilidir.
Metodoloji
Makaleyi incelerken, rapor edilen çalışma deneysel nitelikteyse, yöntem bölümünü inceleyerek başlamanız tavsiye edilir. Yukarıda belirtilen durumlar önemli eksiklikler olarak kabul edilir ve daha fazla dikkat gösterilmesi için tanımlanmayı gerektirir.
Geçerlilik ve güvenirlikten yoksun metodoloji
Geçerliği şüpheli ve itibarsızlaştırılmış yöntem
Raporda bildirilen istatistiksel veya niteliksel kanıtlarla çelişen bir sonuca varılması
Zamana bağlı değişkenler içeren araştırmalarda gerekli bir bileşen olduğu için örnek raporu iyice incelemek zorunludur. Nitel araştırmalarda, yazarın anlatımının yanı sıra görüşmelerden alınan önemli alıntılarla desteklenmesi gereken yeterli tanımlayıcı unsurların yanı sıra sistematik veri analizine de yer verilmesi zorunludur.
Etik hususlar
İnsan veya hayvan verilerini içeren deneylerin belgelendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Yazarın etik süreci açıklaması büyük önemlidir. İnsan araştırmalarında katılımcılara onam formu, bilgilendirme, gönüllü katılım ve diğer etik protokollere ilişkin kapsamlı ve anlaşılır açıklamalar sağlamak zorunludur.
Genel Yönlendirme: İnceleme Formunu dikkatlice okuyup işaretleyin ve gerekli önerileri yapın.
İnceleme Sürecinin Yapılandırılması
Hakem incelemesi, editörün makalenin yayınlanmasıyla ilgili bilinçli bir karar vermesine destek olacaktır. Ayrıca bu, yazarın içeriğini geliştirmesine yardımcı olacaktır. Makalenin kapsayıcı bir değerlendirmesini ve geniş gözlemlerini sunmak zorunludur.
İnceleme Formu:
İnceleme Formunu dikkatlice okuyup işaretleyin ve önerilerinizi yapın. İnceleme formu rehberlik sağlayacaktır.
Önerileriniz:
Öneride bulunduğunuzda, editörün makaleyi sınıflandırmak için muhtemelen kullanacağı kategorileri göz önünde bulundurmak faydalı olacaktır:
Hakemlerin verebileceği kararlar aşağıda verilmiştir:
-Aynen kabul
-Minör Revizyon (Küçük revizyonlarla kabul edin: Revizyonlar editörler tarafından kontrol edilir)
-İncelemeye Yeniden Gönder (Büyük revizyonlar: Makale ikinci kez incelenecektir)
-Reddet (Dergide yayınlanması önerilmez)
Bir revizyon öneriyorsanız, yazara böyle bir değişikliğin gerekliliğine dair kapsamlı ve sağlam temellere dayanan bir gerekçe sunmanız zorunludur. Benzer şekilde, eğer reddediyorsanız, gerekçenizi raporda açıklamanız önemlidir.
