Okul Öncesinde Sosyal Beceri Eğitimi: Bağımsız Öğrenme Davranışı Üzerine Etkisi

Hacer KAYABALI; Saide ÖZBEY

doi:10.62416/ijwb-72

Yazarlar

Hacer KAYABALI Hacer KAYABALI-MEB Şehit Suat Yalçın Anaokulu Prof. Dr. Saide ÖZBEY Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi
Saide ÖZBEY Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi https://orcid.org/0000-0001-8487-7579

DOI:

https://doi.org/10.62416/ijwb-72

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Beceri- Bağımsız öğrenme davranışları- okul öncesi

Özet

Bu araştırmanın amacı okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocuklara uygulanan Sosyal Beceri Eğitim Programı’nın çocukların bağımsız öğrenme davranışları üzerine etkisini incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel model kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2023-2024 eğitim öğretim yılında Kırıkkale’nin merkez ilçesinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı anaokuluna devam eden 5-6 yaş aralığındaki 13’ü deney, 13’ü kontrol grubunda olmak üzere 26 çocuktan oluşmaktadır. Çalışmada deney grubuna sekiz hafta boyunca haftada üç gün olmak üzere araştırmacı tarafından geliştirilen Sosyal Beceri Eğitimi Programı uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise sınıf öğretmeni tarafından rutin program uygulanmıştır. Araştırmada “Okul Öncesi Çocuklar için Bağımsız Öğrenme Davranışları Ölçeği (3- 5 yaş) BÖD-3-5” kullanılmıştır. Veriler, grup içi karşılaştırmalar için Wilcoxon testi ve gruplar arası karşılaştırmalar için Mann Whitney-U testi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma öncesinde deney ve kontrol gruplarına sınıf öğretmenleri tarafından uygulanan ön testte göre çocukların bağımsız öğrenme beceri düzeyleri ön test puanları deney ve kontrol gruplarında benzerdir. Uygulanan program sonrasında Bağımsız öğrenme davranışlarına ilişkin yapılan son test verilerinin analizine göre deney ve kontrol gruplarının son test puanları arasındaki farkın deney grubunun lehine istatistiksel olarak anlamlı olduğu (p<0.05) görülmüştür. Son test uygulamasından dört hafta sonra deney grubuna yapılan kalıcılık testinde uygulanan programın çocukların bağımsız öğrenme davranışları üzerindeki etkisinin devam ettiği saptanmıştır.

Referanslar

Acun Kapıkıran, N., Bora İvrendi, A., & Adak, A. (2006). Okul öncesi çocuklarında sosyal beceri: Durum saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 19- 27.

Adler, A. (2017). İnsanı tanıma sanatı. Say Yayınları.

Ahmed, W., van der Werf, G., Kuyper, H., & Minnaert, A. (2013). Emotions, self-regulated learning, and achievement in mathematics: A growth curve analysis. Journal of Educational Psychology, 105(1), 150–161. https://doi.org/10.1037/a0030160

Alisinanoğlu, F. & Özbey, S. (2011). Okul Öncesi Dönemde Sosyal Beceri ve Problem Davranış Eğitimi. Morpa Kültür Yayınları.

Atmaca, R. N. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme ve sosyal beceri düzeyleri ile annelerin empatik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayın No. 586628) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitisü]. https://tez.yok.gov.tr

Ben-Eliyahu, A., & Linnenbrink-Garcia, L. (2011, April). Achievement goal orientations, emotions, and engagement: A focus on the varying role of emotions in favorite and least-favorite classes [Conference presentation]. Annual Meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, LA, United States.

Ben-Eliyahu, A., & Linnenbrink-Garcia, L. (2013). Extending self-regulated learning to include self-regulated emotion strategies. Motivation and Emotion, 37, 558-573.

Boekaerts, M. (2011). Emotions, emotion regulation, and self-regulation of learning. In B.

Bugental, D. B. & Grusec, J. (2006). Socialization Theory. In K. H. Rubin (Eds.), Handbook of Child Psychology: Vol. 3. Social, Emotional, and Personality Development (pp. 366-428) New York: Wiley.

Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E. K. Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.

Caldarella, P. & Merrell, K. W. (1997). Common dimensions of social skills of children and adolescents: A taxonomy of positive behaviors. School Psychology Review, 26(2), 264-278.

Coie, J. D., Dodge, K. A., & Kupersmidt, J. B. (1990). Peer group behavior and social status. In S. R. Asher & J. D. Coie (Eds.), Peer rejection in childhood (pp. 17–59). Cambridge University Press.

Coplan, R. J., Gavinski-Molina, M. H., Lagace-Seguin, D. G., & Wichmann, C. (2001). When girls versus boys play alone: nonsocial play and adjustment in kindergarten. Developmental Psychology, 37(4), 464.

Değirmenci, B. (2020). Yaratıcı drama temelli etkinliklerin okul öncesi çocukların problem çözme ve sosyal beceri düzeylerine etkisi. (Yayın No. 620909) [Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr

Dereli, E. (2008). Çocuklar için sosyal beceri eğitim programının 6 yaş çocukların sosyal problem çözme becerilerine etkisi. (Yayın No. 218632) [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://tez.yok.gov.tr

Diener, M. L., & Kim, D. Y. (2004). Maternal and child predictors of preschool children's social competence. Journal of Applied Developmental Psychology, 25(1), 3-24.

Domitrovich, C. E., Cortes, R. C., & Greenberg, M. T. (2007). Improving young children’s social and emotional competence: A randomized trial of the preschool “PATHS” curriculum. The Journal of Primary Prevention, 28(2), 67-91.

Dörr, L., & Perels, F. (2020). Improving young children’s self-regulated learning using a combination of direct and indirect interventions. Early Child Development and Care, 190(16), 2581-2593.

Dursun, N., Sarı, B., & Ogelman, H. G. (2023). Anne-Çocuk İletişiminin Küçük Çocukların Bağımsız Öğrenme Davranışları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Göbeklitepe Eğitim ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 23-38.

Eisenberg, N., Fabes, R. A., Bernzweig, J., & Karbon, M. (1993). The relations of emotionality and regulation to preschoolers’ social skills and sociometric status. Child Development, 64, 1418–1438. http://dx.doi.org/10.2307/1131543

Fabes, R. A., Eisenberg, N., Jones, S., Smith, M., Guthrie, I., Poulin, R., Stephanie, S. & Friedman, J. (1999). Regulation, emotionality, and preschoolers' socially competent peer interactions. Child Development, 70(2), 432-442.

Fabes, R. A., Martin, C. L., Hanish, L. D., Anders, M. C., & Madden-Derdich, D. A. (2003). Early school competence: The roles of sex-segregated play and effortful control. Developmental Psychology, 39(5), 848–858. https://doi.org/10.1037/0012-1649.39.5.848

Gözeler, M. K., & Özbey, S. (2023). Okul öncesi çocuklarda öz düzenleme becerileri: İçsel motivasyonu destekleyici eğitim programının etkisi. Pearson Journal, 8(24), 202-228.

Gresham, F. M. (2001). Assessment of social skills in children and adolescents. In J. J. W. Andrews, D. H. Saklofske, & H. L. Janzen (Eds.), Handbook of psychoeducational assessment: Ability, achievement, and behavior in children (ss. 325–355). Academic Press.

Gülay, H. & Akman, B. (2009). Okul öncesi dönemde sosyal beceriler. Pegem Akademi.

Gülseven, Z., Liu, Y., Ma, T. L., Yu, M. V. B., Simpkins, S. D., Vandell, D. L. & Zarrett, N. (2021). The development of cooperation and self-control in middle childhood: Associations with earlier maternal and paternal parenting. Dev Psychol, 57(3), 397 409.

Jurevičienė, M., Kaffemanienė, I., & Ruškus, J. (2012). Concept and structural components of social skills. Baltic Journal of Sport and Health Sciences, 3(86).

Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınevi.

Kaytez, N. & Kadan, G. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarında akademik benlik saygısı ile kişiler arası problem çözme becerilerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5, 332-342.

Kuzgun, Y. (2009). Rehberlik ve psikolojik danışma. Nobel Yayınevi.

Ladd, G. W., Birch, S. H., & Buhs, E. S. (1999). Children’s social and scholastic lives in kindergarten: Related spheres of influence. Child Development, 70(6), 1373–1400. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00101

Lee, D. Y., & Yang, Y. C. (2014). The effect of co-regulated learning activities on the improvement of self-regulated learning skills in collaborative learning environments. Educational Technology International, 15(2), 49-69.

Linnenbrink, E. A. (2007). The role of affect in student learning: A multi-dimensional approach to considering the interaction of affect, motivation, and engagement. In P. Schutz & R. Pekrun (Eds.), Emotion in education (ss. 107–124). CA: Academic.

Lynch, K. B., Geller, S. R., & Schmidt, M. G. (2004). Multi-year evaluation of the effectiveness of a resilience-based prevention program for young children. The Journal of Primary Prevention, 24(3), 335-353.

McClelland, M. M., Morrison, F. J., & Holmes, D. L. (2000). Children at-risk for early academic problems: The role of learning-related social skills. Early Childhood Research Quarterly, 15(3), 307–329.

Ogelman, H. G., Saraç S., & Özbilen, A. E. (2023). Okul öncesinde sosyal becerilerin öğrenmede öz düzenleme düzeyini yordayici etkisi. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 9(2), 1-11.

Ogelman, H. G., & Kaya, R. (2023). Okul öncesi dönem çocuklarının bağımsız öğrenme davranışları ile okula uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 77-89.

Özbey, S., & Köyceğiz, M. (2019). Investigation of the effect of social skills training on the motivation levels of preschool children. International Electronic Journal of Elementary Education, 11(5), 477-486.

Özbey, S., & Köyceğiz, M. (2020). A study on the effect of the social skill education on the academic self respect and problem solving skills of the pre-school children. International e-Journal of Educational Studies, 4(8), 176-189.

Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students’ self-regulated learning and achievement: A program of quantitative and qualitative research. Educational Psychologist, 37, 91–106. doi:10.1207/S15326985EP3702_4

Polat, E. B. & Özbey, S. (2021). Okul öncesinde sosyal değerler eğitimi programının öz düzenleme, sosyal beceri ve problem davranışlar üzerindeki etkisi. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, (18), 287-316.

Samancı, O. & Uçan, Z. (2017). Çocuklarda sosyal beceri eğitimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 281-288.

Samar, Y., & Demiriz, S. (2024). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(21), 36-57.

Saraç, S., Karakelle, S. & Whitebread, D. (2019). Okul öncesi çocuklar için bağımsız öğrenme davranışları ölçeği 3-5 (BÖD 3-5): Türkçe formu için geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlkogretim Online, 18(3).

Sevinç, M. (2005). Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. Morpa Kültür Yayınları.

Shapıro, L. E. (2004). Yüksek EQ’lu Bir Çocuk Yetiştirmek: Anne Babalar İçin Duygusal Zeka Rehberi (Ü. Kartal, Çev.). Varlık Yayınları.

Simonds, J., Kieras, J. E., Rueda, M. R., & Rothbart, M. K. (2007). Effortful control, executive attention, and emotional regulation in 7-10 year old children. Cognitive Development, 22(4), 474-488.

Umay, U. H. (2019). 60-72 aylık çocukların sosyal becerilerinin problem çözme becerilerini yordama gücü. (Yayın No. 564172) [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr

Uzamaz, F. (2000). Ergenlerde sosyal beceriler ve değerlendirme yöntemleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6).

Uzun, H. (2020). Erken çocuklukta sosyal beceri eğitimi. Aslan, D. (Ed.), Sosyal beceri eğitimi (s.247-271). Pegem Akademi.

Yıldız, S. (2021). Yaşamın ilk yıllarında sosyal beceriler. H. G. Ogelman (Ed.), Kuramlar eşliğinde sosyal beceriler (s.3-30). Eğiten Kitap.

Whitebread, D., Coltman, P., Pasternak, D. P., Sangster, C., Grau, V., Bingham, S., Almeqdad, Q., & Demetriou, D. (2009). The development of two observational tools for assessing metacognition and self-regulated learning in young children. Metacognition and Learning, 4(1), 63–85. https://doi.org/10.1007/s11409-008-9033-1

Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory İnto Practice, 41(2), 64-70.