Geleneksel ve Etkileşimli Kitap Okuma Yöntemlerinin 60-72 Aylık Çocukların Hikâyeyi Hatırlama Becerilerine Etkisi

Nejla Ekiz; Nuran TUNCER

doi:10.62416/ijwb-52

Yazarlar

Nejla Ekiz Melahat Gürel Anaokulu
Nuran Tuncer Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, , Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü

DOI:

https://doi.org/10.62416/ijwb-52

Anahtar Kelimeler:

Etkileşimli Kitap Okuma- Geleneksel Kitap Okuma- Hatırlama Becerisi- Okul Öncesi Eğitim- Sözcük Bilgisi

Özet

Günümüzde hikâye kitapları farklı yöntemler kullanılarak okunabilmektedir. Bu yöntemlerden biri geleneksel kitap okuma yöntemidir. Geleneksel kitap okuma yönteminde yetişkin hikayeyi olduğu gibi, herhangi bir müdahalede bulunmadan okur. Etkileşimli kitap okuma yönteminde ise kitabı okuyan öğretmen ya da ilgili kişi, çocuklarla iş birliği yaparak okuma etkinliğini gerçekleştirir.

Bu araştırma, okul öncesi eğitime devam eden 60-72 aylık çocuklarda geleneksel ve etkileşimli kitap okuma uygulamalarının hatırlama becerisine etkisini incelemektedir. Araştırmanın çalışma grubu, okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaşlarında 18 çocuktan oluşmaktadır. Araştırmada, erken çocukluk dönemine uygun resimli 2 adet hikâye kitabı belirlenerek hikâye kitaplarından biri geleneksel okuma yöntemiyle diğeri ise etkileşimli okuma yöntemiyle çalışma grubunda yer alan çocuklara okunmuştur. Nitel bir araştırma olan çalışmada görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşmeler, okuma yapıldıktan bir gün sonra katılımcı çocuklara hatırlatıcı sorular içeren yarı yapılandırılmış bir görüşme formuyla toplanmıştır. Görüşme esnasında çocukların cevapları ses kayıt cihazı ile kaydedilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiş ve bulgular; kitabın künye ve kapak resimleri ile ilgili özellikler, kitabın karakterleri ile ilgili bilgiler, öykü ve kurgu ile ilgili özellikler, sözcük bilgisi olmak üzere dört ana tema altında toplanmıştır.

Araştırmadan elde edilen genel sonuçlara göre, etkileşimli kitap okuma uygulamalarının çocukların hatırlama becerilerini artırabileceği görülmüştür. Hikâye okuma sürecinde çocukların sürece aktif olarak katılımlarının sağlanması çocukların hikâyeyi daha iyi içselleştirmesini ve hikâyedeki bilgileri zihinlerinde daha iyi kodlamalarını sağlamaktadır. Böylece hikâye ile ilgili bilgiler kalıcı hale gelmekte ve daha kolay hatırlanmaktadır.

Referanslar

Akoğlu,G., Ergül,C., Duman, Y. (2014). Etkileşimli kitap okuma: Korunmaya muhtaç çocukların alıcı ve ifade edici dil becerilerine etkileri., İlköğretim Online, 13 (2), 622-639.

Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (5.baskı). Pegama Yayınları.

Barclay, K. (2014). Preschool: Conducting interactive reading experiences. Young Children, 69 (5), 78-83.

Bilgin, H. (2011). 5-6 yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi (Doktota Tezi). Marmara Universitesi.

Böke, K. (Ed.). (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (3.baskı). Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.

Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.

Cohrssen, C., Niklas, F., & Tayler, C. (2016). ‘Is that what we do?’Using a conversation-analytic approach to highlight the contribution of dialogic reading strategies to educator–child interactions during storybook reading in two early childhood settings. Journal of Early Childhood Literacy, 16 (3), 361-382. https://doi.org/10.1177/1468798415592

Çılgın, A. S. (2006). Çocuğa büyülü bir dünyanın kapılarını açmak, Milli Eğitim, 175-182.

Duran, E. ve Öztürk, E. (2018). Etkileşimli masal anlatı tekniğinin ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin dinleme becerisine etkisi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 60-84.

Erbay, F., & Samur, A. Ö. (2010). Anne ve babaların çocuk kitapları hakkındaki genel görüşleri ile çocukların alıcı dil gelişim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies, 5, 4.

Erden, M., & Akman, Y. (2004). Gelişim ve Öğrenme. Arkadaş Yayınevi.

Ergül, C., Sarıca, A. D., & Akoğlu, G. (2016). Etkileşimli kitap okuma: Dil ve erken okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesinde etkili bir yöntem. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17 (02), 193-206. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.246307

Fox, M. & Horacek, J. (2008). Reading magic: why reading aloud to our children will change their lives forever.

NY: Harcourt.

Güven, S. (1996). Toplumbiliminde araştırma yöntemleri (6.baskı). Ezgi Kitabevi Yayınları. İleri Yayınları.

Hargrave, A.C. and Sénéchal, M. (2000). A book reading intervention with preschool children who have limited vocabularies: the benefits of regular reading and dialogic reading. Early Childhood Research Quarterly, 15 (1), 75-90.

Işıkoğlu, Erdoğan, N. (2016) Edebiyat uygulamaları, çocuk edebiyatı ve medya. In S. Erdoğan ve M. Ören (Eds) çocuk edebiyatı. Açık Öğretim Yayınları.

Kandır. A. (2005). Türkiye’de erken çocukluk eğitiminde kaliteyi belirleyen ölçütler. Erken çocukluk eğitiminde yeni yaklaşımlar. (Ed. M. Sevinç). Morpa.

Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.

Kim, D., & Hall, J. K. (2002). The role of an interactive book reading program in the development of second language pragmatic competence. The Modern Language Journal, 86 (3), 332-348.

Kingiz, İ. ve Tuncer, N. (2024). Erken çocukluk döneminde geleneksel ve etkileşimli kitap okuma yöntemleriyle 'kim korkar kırmızı başlıklı kız'dan?' çalışması: Öğrenme ve katılım perspektifinden bir inceleme. Çukurova 12th Internatıonal Scıentıfıc Researches Conference, March 9-12, 2024, Adana.

Lever, R. ve Senechal, M. (2011). Discussing stories: On how a dialogic reading intervention improves kindergartners’ oral narrative construction. Journal of Experimental Child Psychology, 108, 1-24.

Marzano, R.J.; Brandt, R.S.; Hughes, C.S.; Jones, B.F.; Rankin, S.C. ve Suhor, C. C. (1988). Dimensions of thinking: a framework for curriculum and ınstruction. Association for Supervision and Curriculum Development, Alexandria, Va. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ ED294222.pdf internet adresinden 29.05.2015 tarihinde edinilmiştir.

MEB. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara.

Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Nobel Yayın Dağıtım.

Miles, M. B., & Huberman, A. M., Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis (3rd Edition). Thousand Oaks: SAGE.

Olagbaju, O. O., & Babalola, O. R. (2020). Effects of interactive read-aloud and sustained silent reading strategies on achievement and interest in reading in Gambian secondaryschools. Studies in Literature and Language, 20 (3), 52-62.

Opel, A., Ameer, S. S. & Aboud, F. E. (2009). The effect of preschool dialogic reading on vocabulary among rural Bangladeshi children. International Journal of Educational Research, 48, 12-20. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijer.2009.02.008

Özgüven, İ. E. (1980). Araştırmada, Seçmede Psikolojik Danışmada Görüşme İlke ve Teknikleri.

Saracho, O. N., & Spodek, B. (2010). Parents and children engaging in storybook reading. Early Child Development And Care, 180 (10), 1379-1389. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03004430903135605

Stone, S. & Twardosz, S. (2001). Children's books in child care classrooms: quality, accessibility and reasons for teachers' choices, Journal of Research in Childhood Education, 16 (1), 53-69. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02568540109594974

Şimşek, Z. C., & Erdoğan, N. I. (2017). Diyaloğa dayalı okumanın 48-66 ay grubu çocuklarının ifade edici dil becerilerine olan etkisi. Electronic Turkish Studies, 12 (34).

Tetik, G. (2015). Farklı hikaye anlatma teknikleri ile okunan öykülerin 4-5 yaş çocuklarının dil gelişimine etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.

Towson, J. A., Gallagher, P. A., & Bingham, G. E. (2016). Dialogic reading: Language and preliteracy outcomes for young children with disabilities. Journal of Early Intervention, 38 (4), 230-246. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1053815116668643

Wasik, B. A., Hindman, A. H., & Snell, E. K. (2016). Book reading and vocabulary development: A systematic review. Early Childhood Research Quarterly, 37, 39-57. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0885200616300412

Whitehurst, G. J. ve Lonigan, C. J. (1998). Child development and emergent literacy. Child Development, 69 (3), 848-872.

Yavuzer, H. (2003). Çocuğu tanımak ve anlamak. Remzi Kitabevi.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.

Yıldız Bıçakçı, M., Er, S., & Aral, N. (2018). Etkileşimli öykü kitabı okuma sürecinin çocukların dil gelişimi üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26 (1), 201-208. https://doi.org/10.24106/kefdergi.375865

Zembat, R., Balaban Dağal, A., & Köken, C., (2018). 48-60 aylık çocukların hikâye anlatım teknikleri kullanılarak hikâyeyi hatırlama becerilerinin değerlendirilmesi. Unesak. 142-159.

Zevenbergen, A., Whitehurst, G., & Zevenebergen, J. (2003). Effects of a shared-reading intervention on the inclusion of evaluative devices in narratives of children from low-income families. Applied Development Psychology, 24 (1), 1-15.